Tá sé de dhualgas dlíthiúil ar thiarnaí talún/úinéirí áiteanna cónaithe príobháideacha ar cíos teach cónaithe a sholáthar do thionóntaí a sholáthraíonn timpeallacht shábháilte agus shláintiúil le maireachtáil inti. Ciallaíonn sé sin athbhreithniú rialta a dhéanamh ar riocht an tí agus deisiúcháin a dhéanamh nuair is gá. Tá tiarnaí talún freagrach as cothabháil agus deisiú na háite cónaithe agus an trealaimh a sholáthraítear leis, a eascraíonn as an gcaitheamh agus an cuimilt a bhaineann le gnáthúsáid.
Caithfidh tionóntaí freagracht a ghlacadh as an áit chónaithe phríobháideach ar cíos freisin. Ceanglaítear orthu cúram cuí a ghlacadh agus an áit chónaithe agus an trealamh atá inti á n-úsáid acu agus an tiarna talún a chur ar an eolas láithreach nuair a bhíonn deisiúcháin ag teastáil. Tá tionóntaí freagrach as deisiú damáiste, bíodh sé de thimpiste nó d’aon ghnó, nach bhfuil inchurtha i leith gnáthúsáide.
Tá Údaráis Tithíochta Rialtais Áitiúil freagrach (faoin Acht Tithíochta 1966 arna Leasú - Ionstraim Reachtúil 137 de 2019) trí iniúchadh reachtúil, as a chinneadh an gcomhlíonann teach cónaithe na híoschaighdeáin le haghaidh lóistín ar cíos. I gcás nach gcomhlíonann an teach cónaithe príobháideach ar cíos na híoschaighdeáin i lóistín ar cíos, is féidir leis an Údarás Tithíochta Rialtais Áitiúil Litir Feabhsúcháin, Fógra Feabhsúcháin (imeachtaí dlí) nó Fógra Toirmisc a eisiúint. Tá sé de dhualgas ar thiarnaí talún/úinéirí agus tionóntaí de réir dlí cead a thabhairt don Údarás Tithíochta rochtain a fháil ar na tithe cónaithe príobháideacha ar cíos chun iniúchtaí reachtúla a dhéanamh.
I gcás nach léir ó chigireacht go bhfuil teach cónaithe ar cíos i gcomhréir leis na Rialacháin, is féidir leis an Údarás Tithíochta a cheangal ar an tiarna talún cibé fianaise is gá a sholáthar chun a léiriú go bhfuil siad tar éis ceanglais na Rialachán a chomhlíonadh.
Is féidir le tionóntaí amhras faoi neamhchomhlíonadh na hÍoschaighdeáin i Lóistín ar Cíos a thuairisciú don Aonad Cigireachta. Comhairle Chontae na Gaillimhe. An tStráid Ard, An Chora Liath Thiar, Tuaim, Co na Gaillimhe. H54 F 627 Uimh. Teileafóin 091 509 025 ag iarraidh go ndéanfaí iniúchadh ar a n-áit chónaithe phríobháideach ar cíos. Tá tionóntaí i dteideal a bheith ar an eolas faoi thorthaí na n-iniúchadh agus faoi aon imeachtaí forfheidhmithe is gá.
Imscrúdú ar Ghearán
Nuair a gheofar gearán fíoraithe ó thionónta, socróidh an tAonad Cigireachta coinne chun an teach cónaithe príobháideach ar cíos a iniúchadh. Cuirfimid an tionónta agus an tiarna talún ar an eolas faoin dáta agus am an iniúchadh. Tar éis don iniúchadh tarlú, cuirfear an tiarna talún ar an eolas faoi aon oibreacha is gá trí dhoiciméad fógra oibreacha. Tugtar tréimhse shonrach ama don tiarna talún chun na hoibreacha a chríochnú sula ndéantar athiniúchadh.
- Fógra Feabhsúcháin
Is féidir Fógra Feabhsúcháin a sheirbheáil má tá feidhm ag ceann amháin nó níos mó de na critéir seo a leanas:
(a) Tá riocht an tí ar cíos doghlactha agus tá sáraithe suntasacha ar an reachtaíocht ann,
(b) I gcás ina bhfuil gá le gníomhú chun dálaí atá tromchúiseach nó atá ag dul in olcas a leigheas, nó.
(c) Tá stair ann maidir le neamhchomhlíonadh bearta eile cosúil le Litreacha Feabhsúcháin.
(d) I gcás ina bhfuil riosca ann don tsláinte agus don tsábháilteacht phoiblí.
Is féidir Fógra Feabhsúcháin a sheirbheáil tar éis cigireacht tosaigh nó tar éis athchigireacht ina dhiaidh sin a dhéanamh ar an teach ar cíos.
- Fógra Toirmisc
I gcás nach gcomhlíonann tiarna talún Fógra Feabhsúcháin, Is féidir leis an Aonad Cigireachta Fógra Toirmisc a sheirbheáil. Ordaíonn an Fógra Toirmisc don tiarna talún gan an áit chónaithe phríobháideach ar cíos a athligean nó ar chomaoin luachmhar eile go dtí go mbeidh na sáraithe lena mbaineann an Fógra Feabhsúcháin leigheasta.
- Cionta – Smachtbhannaí
Acht na dTithe (Forálacha Ilghnéitheacha) 1992 arna leasú ag Acht na dTithe (Forálacha Ilghnéitheacha) 2009
Aon duine a
(a) trí ghníomh nó neamhghníomh, bac a chur ar dhuine údaraithe agus é ag feidhmiú go dleathach na gcumhachtaí a thugtar le halt 17, 18 nó 20, nó sárú a dhéanamh ar fhoráil d’alt 17, 18 nó 20, nó ar rialachán arna dhéanamh faoi, nó
(b) gan chomhlíonadh le fógra feabhsúcháin, nó
(c) a athligeann teach de shárú ar fhógra toirmisc, beidh siad ciontach i gcion agus dlífear, ar chiontú achomair, fíneáil nach mó ná €5,000 nó príosúnacht ar feadh téarma nach faide ná 6 mhí nó an dá rud a ghearradh orthu agus má leantar leis an mbacainn, an sárú, an mainneachtain cloí nó an t-athligean tar éis an chiontú, beidh an duine ciontach i gcion breise gach lá a leanann an bacainn, an sárú, an mainneachtain cloí nó an t-athligean agus i leith gach ciona den sórt sin dlífear, ar chiontú achomair, fíneáil nach mó ná €400 a ghearradh orthu.
(2) D’ainneoin alt 10(4) den Acht Cúirte Gearr (Éire) 1851, is féidir imeachtaí i leith ciona faoin alt seo a thionscnamh am ar bith laistigh de dhá bhliain tar éis dháta an chiona.
(3) I gcás ina gciontófar duine i gcion faoin Acht seo, déanfaidh an chúirt, mura deimhin leis go bhfuil cúiseanna speisialta agus substaintiúla ann gan déanamh amhlaidh, a ordú don duine na costais agus na caiteachais, arna dtomhas ag an gcúirt, a thabhaigh an t-údarás tithíochta i ndáil le himscrúdú, brath agus ionchúiseamh an chiona, a íoc leis an údarás tithíochta.
Más mian le duine ar bith na treoirlínte a fheiceáil ina n-iomláine is féidir iad a íoslódáil ag Treoirlínte do Chaighdeáin Údaráis Tithíochta i Lóistín ar Cíos (Lúnasa 2024)
Cé atá freagrach as Rialacháin Tithíochta (Caighdeáin do Thithe ar Cíos) 2019 a fhorfheidhmiú i gContae na Gaillimhe agus a hOileáin?
Aonad Cigireachta. Comhairle Chontae na Gaillimhe. An tStráid Ard, An Chora Liath Thiar, Tuaim, Co na Gaillimhe. H54 F 627 Uimh. Teil. 091 509 025
Cé chomh minic is féidir liom Iniúchadh a fháil?
Is féidir Iniúchadh a dhéanamh ar lóistín ar cíos go príobháideach uair amháin gach 4 bliana mura dtosaíonn tionóntacht nua laistigh de na 4 bliana sin nó tar éis gearán foirmiúil fíoraithe a fháil faoin áit chónaithe phríobháidigh ar cíos.
Má tá Íocaíocht Cúnaimh Tithíochta (Í.C.T.) á fáil agat De ghnáth, déantar do chéad iniúchadh Í.C.T. laistigh de 8 mí ó thús do thionóntachta Í.C.T.
Conas a gheobhaidh mé Iniúchadh ar mo theach cónaithe?
Is féidir leat teagmháil a dhéanamh leis an Aonad Cigireachta. Comhairle Chontae na Gaillimhe. An tStráid Ard, An Chora Liath Thiar, Tuaim, Co na Gaillimhe. H54 F 627 Uimh. Teil. 091 509 025 ag inspectorate@galwaycoco.ie Socrófar iniúchadh ansin ag am agus dáta a oireann duit.
Cén eolas atá le cur isteach agam?
Sula bhféadfar an gearán a imscrúdú, ní mór an t-eolas seo a leanas a chur isteach:
- Ainm iomlán an ghearánaí/na ngearánaithe.
- Seoladh agus Eircode an ghearánaí/na ngearánaithe.
- Uimhir theileafóin agus sonraí teagmhála an ghearánaí/na ngearánaithe.
- Ainm iomlán an áititheora/na tionóntaí.
- Uimhir theileafóin agus sonraí teagmhála áititheora/áititheoirí nó tionóntaí.
- Seoladh agus Eircode an teach cónaithe lena mbaineann an gearán seo.
- Cúis an ghearáin. (Tabhair an oiread eolais agus is féidir leat chun cabhrú lenár bhfoireann iniúchta).
- Sonraí teagmhála don tiarna talún/úinéir foirgnimh – Más féidir, cuir na sonraí seo a leanas ar fáil le do thoil: ainm, uimhir theileafóin, seoladh agus Eircode.
An gcaithfidh mé íoc as an iniúchadh seo?
Ní hea, tá sé saor in aisce.
An gcaithfidh mé mo thiarna talún a chur ar an eolas faoin iniúchadh seo?
Ní hea, scríobhfaidh Aonad Cigireachta Chomhairle Chontae na Gaillimhe chuig do thiarna talún á chur ar an eolas faoin iniúchadh.
Cá fhad a mhaireann an Iniúchadh?
Athraíonn na frámaí ama idir 30 agus 45 nóiméad ag brath ar mhéid agus ar riocht an tí chónaithe phríobháidigh ar cíos.
An gá dom a bheith i láthair?
Ní mór do bhall den teaghlach atá os cionn 18 mbliana d’aois a bheith i láthair. Caithfear maoirseacht a dhéanamh ar páistí agus ar pheataí fad a bhíonn an Cigire i láthair.
Tabhair faoi deara le do thoil go bhfuil cosc faoi reachtaíocht Sláinte agus Sábháilteachta ar fhíseán nó taifeadadh fuaime ag tionónta/tiarna talún nó tríú páirtí de iniúchadh atá ar siúl.
Cad a tharlaíonn tar éis an Iniúchadh?
Seoltar litir Fógra um Thuarascáil Oibreacha chuig an tiarna talún. Leagtar amach san fhógra seo an obair is gá a dhéanamh ar an teach cónaithe agus tugann sé tréimhse shonrach ama chun an obair a dhéanamh.
Nuair a bheidh an tréimhse shonrach ama caite, déanfar athiniúchadh ar an áit chónaithe phríobháideach ar cíos, agus ceanglófar go mbeidh an obair go léir, mar atá leagtha amach i litir an Fhógra um Thuarascáil Oibreacha, críochnaithe.
Cad a tharlaíonn má chríochnaíonn an tiarna talún/úinéir an obair?
Nuair a dhéantar athiniúchadh ar an áit chónaithe phríobháideach ar cíos, i gcás ina bhfuil na hoibreacha go léir mar atá leagtha amach san Fhógra um Thuarascáil Oibreacha críochnaithe agus go bhfuil an áit chónaithe i gcomhréir leis na hÍoschaighdeáin i Lóistín ar Cíos, eiseofar Litir Chomhlíonta chuig an tiarna talún/úinéirí agus is féidir é a eisiúint chuig an tionónta/na tionóntaí freisin ar iarratas.
Cad a tharlaíonn mura ndéanann an tiarna talún/úinéir an obair?
I gcás nach gcomhlíonann tiarna talún Fógra Feabhsúcháin, Is féidir leis an Chigire Fógra Toirmisc a sheirbheáil. Ordaíonn an Fógra Toirmisc don tiarna talún gan an teach cónaithe phríobháideach ar cíos a athligean nó ar chomaoin luachmhar eile go dtí go mbeidh na sáraithe lena mbaineann an Fógra Feabhsúcháin leigheasta.
An dtugann Aonad Cigireachta Chomhairle Chontae na Gaillimhe comhairle nó idirghabháil idir tionóntaí agus tiarnaí talún/úinéirí Áiteanna Cónaithe Príobháideacha ar Cíos?
Ní hea, níl Aonad Cigireachta Chomhairle Chontae na Gaillimhe, mar Údarás Reachtúil Cigireachta/Forfheidhmithe, in ann gníomhú thar ceann aon “Chomhlacht Neamhreachtúil” ná aon chúnamh ná comhairle a thairiscint lasmuigh dár réimse freagrachtaí mar a fhoráiltear faoin reacht agus an reachtaíocht riachtanach is infheidhme.
I gcásanna ina bhfuil gá le seirbhísí idirghabhála idir tionónta agus a thiarna talún/úinéir, ní mór é seo a tharchur chuig an mBord um Thionóntachtaí Cónaithe (B.T.C.) toisc go soláthraíonn an B.T.C. seirbhís idirghabhála díospóidí de réir na reachtaíochta. Tá tuilleadh eolais ar fáil ar shuíomh gréasáin an BTC www.rtb.ie
Bord um Thionóntachtaí Cónaithe (B.T.C.)
Is é an Bord um Thionóntachtaí Cónaithe an comhlacht reachtúil atá freagrach as oibriú córais chlárúcháin náisiúnta do gach Lóistín Príobháideach ar Cíos, áit chónaithe ar cíos ó Chomhlachtaí Tithíochta Ceadaithe agus Lóistín ar Cíos atá Sonrach do Mhic Léinn. Ceann de phríomhfheidhmeanna an BTC is ea seirbhís Réitigh Díospóidí thráthúil agus cost-éifeachtach a sholáthar do thionóntaí agus do thiarnaí talún freisin.
Is féidir le tionónta cás a thógáil i gcoinne a thiarna talún maidir le haon díospóid a cheapann siad a d’fhéadfadh a bheith acu lena dtiarna talún maidir lena dtionóntacht. Tá tuilleadh eolais ar fáil ar shuíomh gréasáin an BTC www.rtb.ie
Naisc Úsáideacha
IR 137 2019 Caighdeáin Cíosa Príobháidigh (fdi Acrobat, 209KB)
Treoir BTC ar Íoschaighdeáin do Lóistín Cónaithe ar Cíos (fdi Acrobat, 261KB)
FÓGRAÍ TOIRMISC
Arna eisiúint agus arna fhoilsiú ag an Aonad Cigireachta, Comhairle Chontae na Gaillimhe.
Faoi na hAchtanna Tithíochta 1966 – 2014 Rialacháin Tithíochta (Caighdeáin do Thithe Ar Cíos) 2019 Alt 18B d’Acht na dTithe (Forálacha Ilghnéitheacha) 1992 arna chur isteach le hAcht na dTithe (Forálacha Ilghnéitheacha) 2009.
LIOSTA FÓGRAÍ TOIRMISCE ANSEO: