Forléargas
Reáchtáiltear toghcháin áitiúla in Éirinn gach cúig bliana, de ghnáth i mí na Bealtaine nó i mí an Mheithimh. Leis na toghcháin seo, is féidir le cónaitheoirí comhairleoirí a thoghadh chun ionadaíocht a dhéanamh dóibh in údaráis áitiúla, lena n-áirítear Comhairlí Contae, Comhairlí Cathrach, agus Comhairlí Cathrach agus Contae.
Incháilitheacht vótála
Chun vótáil i dtoghchán áitiúil, ní mór duit:
- A bheith os cionn 18 mbliana d'aois
- A bheith i do ghnáthchónaí sa toghcheantar áitiúil
- A bheith cáilithe chun vótáil
- Ní gá duit a bheith i do shaoránach Éireannach le vótáil i dtoghcháin áitiúla.
Ainmniúcháin iarrthóirí
Chun a bheith mar iarrthóir i dtoghchán áitiúil, ní mór duit dul trí phróiseas ainmniúcháin:
- Tréimhse ainmniúcháin: Déantar ainmniúcháin thar thréimhse seachtaine, ceithre seachtaine roimh lá na vótála.
- Foirm ainmniúcháin: Ní mór d’iarrthóirí foirm ainmniúcháin (LE1) a chomhlánú, atá ar fáil ó cheann comhairimh an údaráis áitiúil.
- Aighneacht: Ní mór an fhoirm chomhlánaithe a chur ar ais chuig an oifigeach comhairimh, a dhéanfaidh rialú ar a bailíocht laistigh d'uair an chloig tar éis an t-iarratas a chur isteach.
- Cleamhnacht pháirtí: Más rud é go bhfuil cleamhnas le páirtí polaitiúil agat, ní mór Deimhniú Cleamhnachta Páirtí a chur isteach leis an bhfoirm ainmniúcháin.
- Iarrthóirí neamhspleácha: Ní mór d'iarrthóirí neamhspleácha:
- Dearbhuithe reachtúla a chur isteach ó 15 aontaitheoir atá cláraithe sa toghcheantar áitiúil, agus oifigeach údaraithe mar fhianú orthu, nó
- Éarlais €100 a thaisceadh leis an gceann comhairimh i dToghcháin Áitiúla Chomhairle Chontae na Gaillimhe
Reachtaíocht a rialaíonn toghcháin áitiúla
- An tAcht Rialtais Áitiúil 2001 arna leasú – Cuid 3 agus Cuid 4
https://revisedacts.lawreform.ie/eli/2001/act/37/front/revised/en/html - An tAcht um Thoghcháin Áitiúla (Síntiúis agus Caitheachas a Nochtadh) 1999
https://www.irishstatutebook.ie/eli/1999/act/7/enacted/en/html